Głównym źródłem zatruć w budynkach mieszkalnych jest niesprawność przewodów kominowych, tj. wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.

Natomiast sprawca zatruć, czyli tlenek węgla powstaje podczas procesu niepełnego spalania, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze.

  Tlenek węgla jest nazywany również CICHYM ZABÓJCĄ, gdyż:

·          jest gazem niewyczuwalnym przez człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku),

·          blokuje dostęp tlenu do organizmu prowadząc do niedotlenienia tkanek, a przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie. 

PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA 

1.        Nie można zatykać przewodów wentylacyjnych czy otworów nawiewnych np. w drzwiach łazienkowych, całkowite uszczelnienie mieszkania powoduje niezachowanie lub zaburzenie cyklu wentylacji, co stanowi duże zagrożenie.

2.        Należy pamiętać o okresowych przeglądach i czyszczeniu kanałów kominowych i wentylacyjnych - niedrożne mogą być przyczyną zatruć tlenkiem węgla, szczególnie podczas kąpieli w łazienkach wyposażonych w gazowe ogrzewacze wody. 
               Zgodnie z prawem budowlanym, właściciele lub zarządcy obiektów budowlanych, co najmniej raz w roku powinni poddawać kontroli stanu technicznego instalacje gazowe oraz przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne). Czynności te mogą wykonać osoby posiadające odpowiednie uprawnienia.      
               A zgodnie z rozporządzeniem MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80 poz. 563), w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:

• cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym(np. węglem, drewnem),

• dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym,

• co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych.

• co najmniej raz w roku usuwamy zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych

3.        Nie ogrzewać pomieszczeń kuchnią gazową. Takie praktyki mogą również skończyć się poważnym zatruciem organizmu. Nowoczesne gazowe urządzenia promiennikowe, mimo iż są wyposażone w katalizatory, powinny być używane z zachowaniem określonych zasad bezpieczeństwa i należy przestrzegać ich instrukcji użytkowania.                
               Stanowczo niedopuszczalne jest pozostawianie takich urządzeń włączonych na noc w zamkniętym pomieszczeniu, w którym śpią ludzie.

4.        Instalowanie pieców gazowych powinno być dokonywane tylko przez wykwalifikowanych fachowców i zgodnie z zaleceniami producentów. Wszelkie samowolne przeróbki są niedozwolone.

5.        Użytkowanie wszystkich urządzeń grzewczych powinno zawsze odbywać się zgodnie z ich przeznaczeniem i instrukcją użytkowania.

6.        W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń, łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie.

Ponadto:

7.        Nie wolno bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej,

8.        Użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta,

9.        W przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,

10.     Systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki.

11.     Często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien.

UDZIELANIE POMOCY W PRZYPADKU ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA:

1.        Kiedy znajdziemy dziecko lub dorosłego z objawami zaburzenia świadomości w kuchni, łazience lub garażu; Nie wolno wpadać w panikę tylko należy jak najszybciej zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza; w skrajnych przypadkach wybijając szyby w oknie,

2.        Wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia osoby ratującej; w przypadku istnienia takiego zagrożenia pozostawić przeprowadzenie akcji służbom ratowniczym,

3.        Wezwać służby ratownicze (Pogotowie Ratunkowe nr. 999, Straż Pożarną nr 998 lub 112),

4.        Jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy bezzwłocznie zastosować sztuczne oddychanie np.  metodą usta – usta oraz masaż serca ( uciskanie klatki piersiowej) w stosunku 2 wdechy i 30 uciśnięć. Uciśnięcia wykonywać na równym twardym podłożu w tempie ok. 100 razy/minutę.

PAMIĘTAJMY - OD STOSOWANIA SIĘ DO POWYŻSZYCH RAD MOŻE ZALEŻEĆ NASZE ZDROWIE I ŻYCIE ORAZ ZDROWIE I ŻYCIE NASZYCH BLISKICH. 

Przygotował: st. kpt. Lesław Pawul

Na podstawie materiałów zamieszczonych na stronie Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej oraz Mazowieckiej Komendy Wojewódzkiej PSP w Warszawie, dostępnych pod adresami:
- www.straz.gov.pl/data/other/czad_09a.htm          
- oraz  http://www.straz.pl/home/porady/czad-cichy-zabojca